Tire, geçmişi 5000’li yıllara uzanan tarihiyle, bir çok medeniyete kucak açmış, bereketli mümbit bir yerleşim alanıdır.
Hititler(Etiler) ,Frigyalılar,Lidya,Pers uygarlıkları,Eski Yunan Devletleri,Doğu Roma İmparatorluğu, Türk Beylikleri,Selçuklu ve Osmanlı izlerini taşıyan yapılar hala mevcuttur.
Osmanlı döneminde Bursa ile birlikte önemli sancak vilayetlerinden biridir.
Önemli düşünürler,din adamları,mutasavvıflar yetiştirmiş bir ilçemizdir.
Bizans döneminde Tire piskoposluğu Anadolu’nun 7 büyük piskoposluğu arasında yer alıyordu.
Kalkedon (Kadıköy) Nikea (İznik) Ephesos (Efes) Konsüllerine , Tire’de Thyra ve Thira isimleri adı altında katılmıştır.
---
İkonistler (ilk Hıristiyanlar) Tire ve çevresindeki mağaralarda ibadet etmişlerdir.
Bu yüzden Bizans Tarihçileri Tire’ye ‘’ Keşişler Şehri ‘’ ismini verirler…
1310 yılında Tire Aydın oğulları yönetimine girmiştir. O dönemde Tire’den su kanalları ile sulanan bahçeler içinde güzel bir belde, mabetler ve medreseler şehri olarak söz edilir.
Aydın oğlu İsa bey zamanında Başkent Tire’ye nakledilmiştir.
Tire’de 15.yüzyıldan,18.yüzyıla kadar kullanılan bir darphane bulunmaktaydı.
Burada mangır(bakır)akçe(gümüş) adı verilen paralar kesilmiştir.
Özellikle nakışlı mangırları, Osmanlı dönemi bakır paraları içinde değerli kabul edilmektedir.
Dünya’nın saygın koleksiyonları içinde Tire’de kesilen Osmanlı dönemi bakır paralarıda yer almaktaydı…
---
Tire’de mimarlık tarihi açısından zengin örnekler vardır…
Bu mimari eserlerin pek çoğu cami’dir. camilerin dışında hanlar, medreseler, bedesten, çarşı ve hamamlar bulunmaktadır.
Türkler öncesi Tarih, Kültür ve inançlarınının zengin birikimine sahip ilçemizin bu günkü sosyo-ekonomik durumunu incelersek;
Tire Organize Sanayi bölgesinde çeşitli üretim dallarında faaliyet yapan firmalar var.Küçük menderes ovasının suladığı bereketli ovaları var…
Güme dağından başlayarak giderek genişleyen bir kentleşme görüyoruz…
Tire’nin bugün hak ettiği bir konumda olduğunu söyleyebilirmiyiz?...
Tire’nin sahip olduğu potansiyelin tamamını kullanabildiğini düşünmüyorum.
Dışarıda yaşayan birisi için Tire deyince aklına ne geliyor?...
Salı pazarı, Yerel lezzetleri; Şiş köfte,Kuyu kebabı,Tire sucuğu ve peyniri,Tire süt Kooperatifinin mamulleri…
---
Şirince deyince aklımıza ne geliyor?..’’ Şarabı’’
Safranbolu deyince aklımıza ne geliyor?..
‘’ Safranbolu evleri ve ünlü safranıyla yapılmış lokumları ‘’
Eskişehir deyince aklımıza ne geliyor?...
‘’ Temizliği,parkları,modern ulaşım imkanları ile Avrupai bir şehir imajı ’’
Seferihisar deyince aklımıza ne geliyor?...
Slow City (sakin şehir ) özelliği…
Tire, zengin tarihi ve kültürel birikimiyle, rahatlıkla yukarıda saydığım şehirler gibi bir ‘’ marka şehir ‘’
haline getirilebilinir.
Tarihi evleri, Hanları,hamamları,türbeleri ve camileri ile bu potansiyel Tire’de fazlasıyla mevcut…
Tire’yi marka şehir,cazibe merkezi haline getirmek için ne yapılmalı?...
Bir vizyon ortaya konulmalı…
Kültür bakanlığı, Belediye ve Tire organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren firmalar ortak bir sinerji yaratmalı ve geliştirecekleri vizyon çerçevesinde ortak hareket etmeliler diye düşünüyorum…
Tire tarihi hakkında yararlandığım kaynaklar;
Endercan Kurşaklıoğlu