Kısa bir süre önce Küba da uzun yıllarca kalmış ve Jose Marti Küba Dostluk Derneği’nde görev alan bir arkadaşımla sohbet etme şansı buldum. Küba da ki sağlık sistemini öğrenince ve araştırınca, içinde bulunduğumuz sağlık sorunlarının, bize göre daha az gelişmiş olduğunu düşündüğümüz, ancak hiç de öyle olmadığını çarpıcı biçimde gördüğümüz bu ülkeye göre ne kadar da az gelişmiş bir sağlık sistemimiz olduğunu anladım ve “Acaba Küba’da sağlık sistemi nasıl işliyor?” sorusunu sizlerle paylaşmak istedim.
Karayipler’deki en büyük ve en kalabalık ülke olan Küba, 1.232 km uzunluğu ile yeryüzündeki en büyük 13. ada. 11.5 milyon nüfusu ve kilometre kareye 95 kişilik nüfus yoğunluğu bulunan, göreceli olarak düşük bir yaşam standardında ve gelişmekte olan bir ülke olmasına karşılık, sağlık alanında göstermiş olduğu büyük performans ile tüm dünyanın dikkatini çekmektedir.
Dünyadaki 189 ülke arasında, sağlık ölçütleri en iyi olan ilk 30 ülkeden biri olan Küba’da yurt geneline yayılmış Aile Hekimleri Ağı oluşturulmuştur. Tüm yurt toplamında yaklaşık 15 bin dispanser ve 500 adet poliklinik bulunmaktadır. Polikliniklerde çözümlenemeyen vakalarda ise, tüm yurt geneline yayılmış 250 genel hastane de komplike acil vakalarla ilgilenilmektedir. Genel hastanelerin haricinde, ihtisas hastaneleri ve enstitüler de mevcuttur. Her 159 vatandaşa bir doktor düşmektedir ki, bu da dünyadaki en yüksek oranlardandır.
Yapılan istatistiklere göre çocuk ölüm oranı ülkemizde yüzde 2.1 iken, Küba da çocuk ölüm oranı, canlı doğumlarda sadece yüzde 0.6 ile Amerika Birleşik Devletleri’nin oranından daha düşüktür. Anne ölüm oranı, 10 bin doğumda sadece 5 olan Küba’da hamileler, gebelikleri süresince ortalama 11 kez doktor muayenesinden geçmekte ve doğumların yüzde 99,9’u profesyoneller tarafından hastanelerde gerçekleştirilmektedir.
Çocuk felci, difteri, tetanos, boğmaca, kızamık, kızamıkçık, sıtma tamamen ortadan kaldırılmış olup, iki yaşını doldurmadan çocukların yüzde 99’u aşılanarak toplam 13 hastalığa karşı korunmaktadır. Küba’da çocukları difteri, tetanos, boğmaca, hepatit B hastalıklarına karşı koruyan beşli karma aşı üretilmektedir. AIDS sadece yüzde 0.07 oranında görülmekte olup, genel olarak ölüm nedenleri arasında diğer gelişmiş ülkelerdeki gibi infarktüs, kanser gibi hastalıklar yer almaktadır. Genel olarak bakıldığında kadınlarda 79, erkeklerde 75 yıl ortalama ömür ile Latin Amerika’nın en yüksek yaşam ortalamasına sahip olduğu görülmektedir. Küba AIDS ve kanser aşıları geliştirmiş olup dünya da ilk kez hastalar üzerinde kullanmaya başlamıştır. Dünya Sağlık Örgütü Küba'nın anneden bebeğe AIDS hastalığına sebep olan HIV virüsünün geçmesini engellemeyi başardığını duyurdu. Bunun dünya da bir ilk olduğunu da söylemek gerekiyor.
Ayrıca, geliştirdiği tedavi yöntemleriyle bir çok hastalığın tedavisinde dünyaca ünlü sağlık merkezi her ay 350 Kübalı ve 80 yabancı hastayı kabul etmektedir. Küba, halk sağlığının insan hayatının kalitesine yapılan bir yatırım olduğunu kabul eder. Küba sağlık sisteminde, sağlık hizmeti ücretsiz ve evrenseldir. Kaliteli ve evrensel bir sağlık hizmetinin tüm insanlara ulaşabilmesi dileğiyle.
